Een angst die dieper kan liggen dan je denkt…
Misschien herken je het wel: al weken vóór een medische afspraak neemt de spanning toe. Angst die steeds sterker wordt, tot je erdoor overspoeld raakt.
Je kunt niet meer ontspannen, niet meer voelen wat je eigenlijk nodig hebt.
Toch hoeft die angst niet altijd te gaan over de tandarts, mondhygiënist, huisarts of andere zorgverlener of therapeut.
Vaak ligt de oorzaak ergens anders.
En omdat lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, reageert je hele bodymind mee: het samenspel van lichaam, gevoel en geest dat samen bepaalt hoe we ons voelen en reageren.
Een ontmoeting in de praktijk
Zo ontmoette ik een cliënt in de tandartspraktijk waar ik werk als mondhygiënist.
We raakten in gesprek en zij vertelde hoezeer ze al weken vóór een afspraak overspoeld werd door angst.
Het voelde zo heftig dat ze geen contact meer kon maken met haar lijf.
Ze wist dat dit niet gezond was.
Ze verlangde naar rust en ontspanning, in plaats van slapeloze nachten en wekenlange spanning vooraf.
Daarom besloten we de tijd te nemen in mijn praktijk voor lichaamsgerichte psychotherapie om dit verder te onderzoeken.
Wat het lichaam laat zien
Toen we spraken over haar komende tandartsafspraak tijdens de sessie, merkte ze dat de angst direct weer voelbaar werd in haar lijf. Alleen al het denken aan de behandeling bracht spanning, benauwdheid en onrust teweeg. Haar lichaam reageerde alsof het opnieuw diezelfde situatie moest ondergaan. Ik nodigde haar uit om stap voor stap naar haar lijf te gaan, om opnieuw contact te maken met wat er op dat moment voelbaar was.
Door te vertragen, te ademen en aanwezig te blijven bij wat zich laat zien, ontstaat er ruimte in het systeem om te laten zijn wat gezien wil worden. Wanneer het zenuwstelsel zich veilig genoeg voelt, kunnen er herinneringen naar boven komen die eerder te pijnlijk waren om te dragen.
En dat gebeurde.
Er verscheen een herinnering die ver was weggestopt en waar ze zich niet meer bewust van was.
Ze was vijf jaar en werd regelmatig door onbekenden van school gehaald, omdat haar ouders er toen niet konden zijn.
Voor een kind kan dat een diepe indruk achterlaten: de ervaring van veiligheid en hechting raakt verstoord.
En het lichaam slaat zulke ervaringen op.
Contact met het kleine meisje van toen
In de sessie maakte ze contact met het kleine meisje van toen.
In mijn therapie werk ik vaak met knuffels, die dienen als metafoor voor het kind in ons dat nog steeds aanwezig is.
Ze koos een zachte knuffel en hield die dicht tegen haar lichaam.
Dat gaf wat ruimte, waardoor het gevoel niet overweldigend werd maar juist hanteerbaar.
Dit kindstuk, ook wel het gekwetste innerlijk kind genoemd, is het deel van ons zenuwstelsel dat in de tijd bevroren is geraakt toen een ervaring te groot was om als kind alleen te dragen.
In de sessie mocht dit deel alsnog erkend worden, in het hier en nu.
Ze kon ervaren dat ze nu als volwassene dit bange meisje kon vasthouden, dragen en troosten.
Het enige wat dit afgesloten deel nodig had, was gezien en gevoeld worden.
Haar zenuwstelsel kreeg daardoor de kans om te verzachten en te ontspannen, terwijl ik haar ondersteunde als therapeut. In die nabijheid vond co-regulatie plaats: het samen reguleren van spanning in contact met een ander, zodat het lichaam zich weer veilig kan voelen. Deze vorm van afgestemde aanwezigheid helpt het zenuwstelsel te herstellen en opnieuw vertrouwen te ervaren in verbinding.
Een nieuwe helende ervaring
Haar brein en zenuwstelsel kregen zo de mogelijkheid om een nieuwe, helende ervaring op te doen in het hier en nu.
Daarbij vond er iets bijzonders plaats: neuroplasticiteit, het natuurlijke vermogen van ons brein en zenuwstelsel om nieuwe, gezonde verbindingen te vormen en zich aan te passen aan voedende ervaringen.
Ons systeem leert zich zo stap voor stap te reguleren op een nieuwe, veilige manier.
Er kwam een diepe zucht, tranen mochten stromen.
En daarna ontstond er ontspanning, ruimte en meer draagkracht.
Zoals ik vaak uitleg aan cliënten
“Het lichaam maakt geen onderscheid tussen oud of nieuw.
Zolang de trigger niet herkend wordt,
voelt het alsof het gevaar opnieuw plaatsvindt.”
Van toen naar nu
Toen werd ook de link met de (mond)zorgverlener duidelijk.
Opnieuw een onbekende, iemand naar wie ze moest luisteren.
Haar lichaam reageerde met dezelfde angst en lichamelijke sensaties als toen.
Het zenuwstelsel en het limbisch systeem van het brein (de amygdala, het alarmsysteem) maken geen onderscheid tussen oud of nieuw.
Vaak weten we niet waarom angst zo sterk aanwezig is.
Soms ligt de oorsprong niet in het hier en nu, maar in oude ervaringen die nog niet verwerkt zijn.
Alleen praten helpt dan meestal niet.
Wat werkelijk helpt, is met liefdevolle aandacht voelen wat zich aandient, in een veilige bedding.
Dat is de kracht van lichaamsgerichte psychotherapie: je lijf betrekken, dáár waar het antwoord te vinden is.
Ruimte voor herstel
Angst voor een (mond)zorgverlener hoeft dus niet over de zorgverlener zelf te gaan.
De oorsprong kan liggen in een veel vroegere periode van je leven.
🌸 Mocht je hier iets in herkennen, weet dat je dit altijd in een sessie mag inbrengen.
Samen onderzoeken we wat jij nodig hebt om te zakken in je lijf, je zenuwstelsel en brein weer in balans te brengen en diepe innerlijke rust te ervaren.
Angst hoeft niet de boventoon te voeren, er is altijd een weg naar meer ontspanning, draagkracht en verbinding met jezelf.
De cliënt heeft toestemming gegeven om deze ervaring te delen. Haar naam wordt niet genoemd om haar privacy te waarborgen.